18.11.09

H Ιατρική Εξουσία και οι Αναξιόπιστες Ιατρικές Οδηγίες

.Από το blog Μιχαλης Πιτσιλιδης με τίτλο:



Ζούμε υπό το ζυγό ενός φρικαλέα πολύπλοκου συστήματος νόμων και αποφάσεων.
Κι επειδή η άγνοια νόμου δεν είναι αποδεκτή, ο καθένας κινδυνεύει να υποστεί τις συνέπειες από μια παράβαση για την οποία αγνοεί το νόμο ή την κανονιστική διάταξη, γενικότερα.

Η πολιτεία εδώ είναι αναγκαστικά κουτοπόνηρη: αν επιτρεπόταν η άγνοια νόμου, τότε ο καθένας θα την επικαλείτο.
Αλλά δεν είναι μόνο η νομοθετική εξουσία που παράγει ακατάπαυστα περιοριστικές ή κανονιστικές διατάξεις που φιλοδοξούν να ελέγξουν τη ζωή των ανθρώπων.

Το ίδιο κάνει και η ιατρική εξουσία, η οποία προσπαθεί να εξαπλώσει την κυριαρχία της στο σύνολο της κοινωνίας: στους γιατρούς οι οποίοι καλούνται να λειτουργήσουν και λειτουργούν ως εκτελεστικός βραχίονας, στο νοσηλευτικό προσωπικό, στους κυβερνώντες αλλά και στους απλούς πολίτες.

Εδώ θα περιοριστούμε σε έναν από τους τρόπους με τους οποίους η ιατρική εξουσία ασκείται επί των ιατρών.
Σήμερα, η ιατρική θυμίζει πολύ έντονα στρατό.
Διαθέτει πολλές βαθμίδες ιατρικής ιεραρχίας/εξουσίας αλλά και γενικά επιτελεία στα οποία καταστρώνονται τα σχέδια για να κατατροπωθεί ο εχθρός ο οποίος είναι, υποτίθεται, η νόσος.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, όπως και στον στρατό, τελικά αποδεικνύεται ότι στόχος είναι η έγκριση των «στρατιωτικών δαπανών» και όχι ο εχθρός ο οποίος αναδεικνύεται, εν τέλει, σε …σύμμαχο.

Η ιατρική εξουσία παράγει ακατάπαυστα κάθε είδους οδηγίες (guidelines) στις οποίες καλούνται να συμμορφωθούν όλοι.
Η παραβίαση των οδηγιών έχει ως αποτέλεσμα όχι μόνο την επιστημονική απαξίωση των παραβατών, αλλά ακόμα και την δικαστική τους δίωξη, στις περιπτώσεις εκείνες όπου οι ιατρικές οδηγίες έχουν υιοθετηθεί από την πολιτεία, ως ο ενδεδειγμένος τρόπος του πράττειν.

Από τη συντριπτική πλειονότητα των γιατρών, οι οποίοι ανήκουν στις χαμηλές βαθμίδες της ιατρικής εξουσίας (κανένας έλληνας γιατρός δεν μετέχει στα κονκλάβια όπου λαμβάνονται οι αποφάσεις), οι οδηγίες θεωρούνται ως το απαύγασμα της πανταχόθεν εκθειαζόμενης ιατρικής που βασίζεται σε αποδείξεις (Evidence Based Medicine).

Για τους λιγότερο υποψιασμένους γιατρούς, οι Οδηγίες επέχουν θέση θεραπευτικού ευαγγελίου.

Οι οπαδοί μιας πιο κριτικής στάσης έχουν προσέξει μια πολύ σημαντική λεπτομέρεια:
Οι Οδηγίες ταιριάζουν γάντι στις ανάγκες που διαμορφώνονται στην αγορά ή, με άλλα λόγια, έρχονται να ικανοποιήσουν τα συμφέροντα φαρμακευτικών και άλλων εταιρειών που δραστηριοποιούνται στο χώρο της ασθένειας.

Πόσο αξιόπιστες είναι, ωστόσο, αυτές οι Οδηγίες;

Για περισσότερα από 20 χρόνια, οι μεγάλες καρδιολογικές εταιρείες, το American College of Cardiology (ACC) και η American Heart Association (AHA), εκδίδουν οδηγίες για την αντιμετώπιση ασθενών με καρδιακά νοσήματα.
Από το 1984 μέχρι τον Σεπτέμβρη του 2008 εκδόθηκαν 53 Οδηγίες σε 22 θέματα, στις οποίες περιέχονταν, ούτε λίγο ούτε πολύ, 7.196 συστάσεις!

Ας εμβαθύνουμε όμως λίγο περισσότερο, καθώς το πρόβλημα δεν υφίσταται μόνο στην ποσότητα αλλά, κυρίως, στην ποιότητα.
Οι συστάσεις αυτές ταξινομούνται ως προς τη βαρύτητά τους, την αξιοπιστία τους, με ένα σύστημα ταξινόμησης (Level of Evidence A, B και C).
Οι συστάσεις που αξιολογούνται ως Α θεωρείται ότι βασίζονται σε πολλές και άρτιες κλινικές μελέτες ενώ ως C θεωρούνται οι συστάσεις που βασίζονται κυρίως σε προσωπικές απόψεις.

Μια πολύ σημαντική εργασία η οποία δημοσιεύτηκε στις 25 Φεβρουαρίου 2009 στο διεθνούς φήμης ιατρικό περιοδικό JAMA (Journal of the American Medical Association, “Scientific Evidence Underlying the ACC/AHA Clinical Practice Guidelines”) έδειξε ότι
οι περίφημες επίσημες Οδηγίες δεν αποτελούν τίποτα περισσότερο από ένα συνονθύλευμα προσωπικών απόψεων.
Πράγματι, μόλις το 11% των συστάσεων βασίζονται σε level A δεδομένα ενώ το 48% αποτελούν προσωπικές απόψεις (level C).

Διαπιστώνεται, με άλλα λόγια, ότι οι θεωρούμενες πολύ σοβαρές ιατρικές οργανώσεις ACC και AHA, ο λόγος των οποίων είναι νόμος για τους καρδιολόγους, εκδίδουν οδηγίες οι οποίες επηρεάζουν αμεσότατα την ιατρική πρακτική και την υγεία των ανθρώπων, βασιζόμενες, δυστυχώς, κυρίως σε προσωπικές απόψεις ειδικών και «ειδικών».

Και, βέβαια, δεν αποτελούν πλέον ειδήσεις οι καθημερινές αποκαλύψεις για το συστηματικό χρηματισμό ειδικών από τους ενδιαφερόμενους να επηρεάσουν προς όφελός τους τις Οδηγίες
.

Κάποιοι σύνδεσμοι σε πηγές τεκμηρίωσης που παρατίθενται στα κείμενα ενδέχεται να μην είναι ενεργοί. Κάποιες από τις πηγές μπορούν να ανακτηθούν συμπληρώνοντας το URL του συνδέσμου (δεξί κλικ στο σύνδεσμο) στο Wayback Machine (http://archive.org/index.php)