ΨΥΧΡΑΙΜΙΑ
Ξεκινώντας να γράψεις ένα κείμενο που θα απευθυνθεί σε άλλους ανθρώπους οφείλεις καταρχήν να μην τους προσβάλεις. Ασχέτως του τι πιστεύεις και ασχέτως αν οι «άλλοι» δεν σέβονται αυτή τη βασική αρχή.
Η κατάσταση σήμερα δυστυχώς δεν ευνοεί τον σεβασμό. Οι περισσότεροι είτε λόγω φόβου, είτε λόγω εμμονών δεν μπορούν να κάνουν μια λογική εκτίμηση της πραγματικότητας. Αυτό μπορεί κανείς να το δει στον γενικό χαμό που επικρατεί στο ίντερνετ όπου οι συνάνθρωποί μας βρίζονται και καταριούνται ο ένας τον άλλον απλά επειδή έχουν διαφορετικές απόψεις σχετικά με την επιδημία , τις συνομωσίες και άλλα γεγονότα ιστορικά και καθημερινά.
Χρειάστηκε μόνο ένας ιός για να ξεχάσουμε τους καλούς μας τρόπους, να γίνουμε επιθετικοί με όποιον διαφωνεί μαζί μας, να παραληρούμε δημόσια για πράγματα που γνωρίζουμε ελάχιστα. Πάντα ψύχραιμα, πάντα ήρεμα πρέπει να εκτιμούμε τα γεγονότα και την πραγματικότητα. Ο αρχαίος φιλόσοφος Επίκουρος είναι μια καλή αρχή για όποιον θέλει να ηρεμήσει η ανθρώπινη ψυχή του μπροστά στο χάος της οπτικής μας επαφής με τον Κόσμο. Ας ξεκινήσουμε λοιπόν.
Περι συνομωσιολογίας
Ας δούμε πρώτα τις κοινές παραδοχές όπως αυτές εκφράζονται από τα νομικά πλαίσια δικαστηρίων και τα ιστορικά γεγονότα που έχουν επιβεβαιωθεί από ανεξάρτητη έρευνα. Στην ποινική δικονομία υπάρχει η κατηγορία «συνομωσία για ανατροπή του πολιτεύματος», με αυτή την κατηγορία (καθώς και άλλες) είχαν καταδικαστεί οι απριλιανοί (1967) πραξικοπηματίες. Αυτό είναι ένα αντικειμενικό γεγονός που δεν μπορεί να αμφισβητήσει κανένας. Μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου διεξήχθησαν στις ΗΠΑ δίκες εναντίον συγκεκριμένων τραπεζικών ομίλων που είχαν χρηματοδοτήσει την άνοδο του ναζιστικού κόμματος στην Γερμανία και συνέχισαν να το κάνουν κατά τη διάρκεια του πολέμου. Οι ποινές δεν ήταν τόσο βαριές επειδή ακριβώς η κατηγορία ήταν «συνομωσία με σκοπό το κέρδος» και όχι για ανατροπή του πολιτεύματος. Και αυτό είναι ένα γεγονός που δεν μπορεί αμφισβητήσει κανένας, με μια μικρή έρευνα στο δίκτυο μπορεί να το επαληθεύσει εύκολα.
Οι άνθρωποι που μπλέκουν ιστορίες για αληθινές συνομωσίες με αναπόδεικτες θεωρίες για ερπετοειδή που ζουν ανάμεσά μας κάνουν ένα μεγάλο λάθος. Μειώνουν το κύρος των αληθινών γεγονότων αναμιγνύοντας τα με αναπόδεικτα. Ακόμα και αναπόδεικτα όμως διατηρούν το ενδιαφέρον τους ως σενάρια ταινιών προς ψυχαγωγία και χιούμορ !
Συνομωσίες πάντα υπήρχαν και πάντα θα υπάρχουν σε πραγματικό επίπεδο. Αυτό συμβαίνει γιατί η κοινωνία μας διέπεται από σχέσεις δύναμης και πάντα θα υπάρχει κάποιος που πρέπει να επιβάλει την τάξη, ο παγκόσμιος σερίφης που λένε οι πολλοί. «Οι κύκλοι της δύναμης και της εξουσίας πάντα θα είναι απρόσιτοι για μας» είχε πει ένας παλιός συγγραφέας. Ο αγώνας που γίνεται ανάμεσα στις αντιμαχόμενες φατρίες που θέλουν να είναι στην κορυφή της ένοπλης επιβολής προϋποθέτει συνομωσία. Αυτό είναι κάτι που είδαμε ιστορικά από την εποχή της δολοφονίας του Ιούλιου Καίσαρα από τους συνωμότες Βρούτο, Κάσιο κ.α. . Το είδαμε ξανά στο Βυζάντιο με τις αλλεπάλληλες δολοφονίες αυτοκρατόρων, στην Γαλλική επανάσταση, την Ρώσικη ή την Ελληνική. Η Φιλική Εταιρία που προετοίμασε την επανάσταση του 1821 τηρούσε αυστηρά τους συνωμοτικούς κανόνες ώστε να μην τους αντιληφθούν οι Οθωμανοί επικυρίαρχοι.
Στο καθημερινό επίπεδο ανάμεσα στους ανθρώπους η συνομωσία αλλάζει όνομα και λέγεται ίντριγκα, δολοπλοκία, χειραγώγηση, αποπλάνηση, αντιπερισπασμός και άλλα που μπορεί να δει κανείς στις σχέσεις ανάμεσα στα ζευγάρια, στις οικογένειες και στους κύκλους συναναστροφών, κλίκες κ.τ.λ.
Είναι μίζερο και θλιβερό αλλά συμβαίνει. Όταν κάποιος λοιπόν μου λέει «ο ιός είναι κατασκευασμένος για αυτό και για αυτό τον λόγο» δεν θα μπω στη λογική του να συζητήσουμε κάτι τέτοιο γιατί πολύ απλά δεν ξέρω. Δεν έχω επαρκή στοιχεία για να αξιολογήσω την εκτίμησή του. Αυτό που μπορώ όμως να κάνω είναι χρησιμοποιώντας την διαλεκτική μέθοδο του Σωκράτη να τον οδηγήσω στη λογική συνέπεια της διατύπωσης του λέγοντάς του. «Αφού λοιπόν ισχυρίζεσαι ότι ο ιός είναι κατασκευασμένος αυτό σημαίνει ότι κάποιος ή κάποιοι θέλουν να εξοντώσουν ανθρώπους, άρα πρόκειται περί πολεμικής πράξης». Τον οδηγώ λοιπόν σε αυτό που έλεγε ο Ηράκλειτος ότι «ο πόλεμος είναι ο πατέρας των πάντων». Ο λόγος που θα το κάνω αυτό είναι για να τον ρωτήσω «τι κάνεις λοιπόν για αυτό ;», «σε ενδιαφέρει να νικήσεις ή όχι ;», «τι προετοιμασία κάνεις για την μάχη που έρχεται ;» γιατί η νίκη αγαπά την προετοιμασία και ενώ οι περισσότεροι μιλούν για πόλεμο λίγοι έχουν την αυτοπειθαρχία και την υπομονή που απαιτείται για την προετοιμασία.
Οι «ψεκασμένοι συνομωσιολόγοι» δεν μας λένε κάτι καινούριο πέρα από αυτό που ξέρουμε όλοι μας, ότι γύρω μας διεξάγονται πολλοί μικροί και μεγάλοι πόλεμοι που δεν σταματάνε ποτέ. Περί αυτού πρόκειται. Ο μέσος άνθρωπος όμως δεν μπορεί να καταλάβει την αμεσότητα της πολεμικής αναμέτρησης, του να είσαι οπλισμένος απέναντι σε έναν άλλο οπλισμένο και να μην υπάρχει κανένας κανόνας πέρα από το ποιος θα σκοτώσει πρώτος τον άλλον. Με την εξαίρεση των επαγγελματιών στρατιωτικών και μισθοφόρων ή ανταρτών, όλοι οι υπόλοιποι δεν μπορούν να μπουν σε αυτή τη λογική γιατί πρώτον φοβούνται και δεύτερον αδυνατούν να σχεδιάσουν μακροπρόθεσμα, η πολεμική προετοιμασία που λέγαμε.
Ας πιάσουμε την άλλη πλευρά. Είναι αυτοί που λένε, «δεν μπορώ να πιστέψω ότι κάποιοι εσκεμμένα κατασκεύασαν και απελευθέρωσαν τον ιό» ή «δεν μπορώ να πιστέψω ότι κάποιοι έχουν σκοπό να καταστρέψουν την οικονομία και να μας τσιπάρουν». Πάλι δεν μπορώ να μπω στην λογική τους γιατί δεν έχω επαρκή και σαφή στοιχεία για να τους το αποδείξω. Μπορώ όμως να τους συμβουλέψω να ανατρέξουν στην φιλοσοφική ανάλυση των Νίτσε-Χέγκελ για τη σχέση αφέντη – δούλου. Μπορώ να τους ρωτήσω γιατί χρησιμοποιούν την λέξη «πιστέψω», πρόκειται άραγε για θέμα πίστης ; Όχι, αλλά η έκφραση που χρησιμοποιούν υποδηλώνει ότι απεύχονται κάτι τέτοιο. Όμως ένας άλλος φιλόσοφος της επιστήμης της Ιστορίας είχε πει «οι απλοί άνθρωποι δεν μπορούν να καταλάβουν ότι τα πάντα είναι πιθανά». Έτσι είχε γίνει και στη διάρκεια του Β’Π.Π. όταν πολλοί δεν πίστευαν ότι οι εθνικοσοσιαλιστές θα έφταναν σε σημείο να κάνουν βιομηχανική γραμμή παραγωγής εκτελέσεων ανθρώπων μέχρι που αποκαλύφτηκαν τα στρατόπεδα συγκέντρωσης την άνοιξη του 1945.
Στην πραγματικότητα μια ευγενική συζήτηση ανάμεσα σε έναν «συνομωσιολόγο» και έναν «καλόπιστο ορθολογιστή» μπορεί να διεξαχθεί μόνο στο επίπεδο των ενδείξεων και όχι των αποδείξεων. Ο Σαίξπηρ όμως στο θεατρικό του έργο «βασιλιάς Λήρ» είχε πει, «αν οι ενδείξεις κάνουν να χυθεί ιδρώτας, οι αποδείξεις θα κάνουν να χυθεί αίμα….». Ας δούμε λοιπόν τις ενδείξεις.
------------------------
Οι περισσότερες ενδείξεις που χρησιμοποιούνται ως επιχειρήματα για να πείσουν είναι α) αυτά που ανακοινώνονται δημόσια από επίσημα χείλη, β) επιστημονικές μελέτες σε περιοδικά τύπου Journal of Science, γ) προσωπικές εμπειρίες και μαρτυρίες, δ) ιστορικά παραδείγματα του παρελθόντος, ε) ορατά αποτελέσματα συγκεκριμένων πρακτικών και στ) εσωτερική πληροφόρηση από ανθρώπους που συμμετέχουν σε γεγονότα ή από μετανοημένους ασφαλίτες τύπου Σνόουντεν γνωστοί και ως whistle blowers.
Α) Αυτά που ανακοινώνονται από επίσημα χείλη μπορεί να είναι αληθή προς ενημέρωση και καθοδήγηση ή ψευδή προς παραπλάνηση και εξαπάτηση, το επίσημο ψέμα όπως λέμε κυνικά. Κάποιες φορές μπορεί να είναι και αντιφατικά με σκοπό να προκαλέσουν σύγχυση αν αυτό εξυπηρετεί τον εκάστοτε ομιλητή. Για παράδειγμα πρόσφατα ο πρόεδρος της Κίνας πρότεινε γενικευμένο μαρκάρισμα με τατουάζ-υγειονομικό διαβατήριο όσων κάνουν το εμβόλιο και οι απανταχού «αρνητές» και «γνήσιοι χριστιανοί ορθόδοξοι» έσπευσαν να μιλήσουν για το Χάραγμα του Θηρίου όπως αυτό περιγράφεται στην Αποκάλυψη του Ιωάννη. Άλλη περίπτωση ήταν ο γνωστός λοιμωξιολόγος που έβγαινε στην τηλεόραση τον Μάρτιο-Απρίλιο 2020. Αρχικά έλεγε ότι οι μάσκες δεν προστατεύουν. Μετά έλεγε πως είναι απαραίτητες σε κλειστούς χώρους. Τον Σεπτέμβριο κατόπιν ωρίμου σκέψεως τις επέβαλλε στα σχολεία ενώ τον Οκτώβριο «εισηγήθηκε» στον «πρωθυπουργό» την καθολική χρήση μάσκας παντού επί ποινής χρηματικού προστίμου. Αυτό ίσως να έχει να κάνει και με τη λογική ότι σου σερβίρω κάτι σταδιακά για να το συνηθίσεις. Ο καθένας βέβαια μπορεί να δει ότι η χρήση μάσκας σε εξωτερικούς ανοιχτούς χώρους όταν δεν έχεις κανέναν κοντά σου είναι μια ανοησία. Τώρα όμως έχει την ισχύ νόμου και δεν είναι η πρώτη φορά στην Ιστορία που η ανοησία γίνεται νόμος και μάλλον δεν θα ’ναι και η τελευταία.
Β) Οι επιστημονικές μελέτες ως αξιόπιστο επιχείρημα συνήθως έχουν την μεγαλύτερη βαρύτητα σε μια συζήτηση. Αυτό συμβαίνει γιατί η επιστήμη από την εποχή του Γαλιλαίου έχει αρχίσει να παραγκωνίζει την θρησκεία. Οι άνθρωποι βλέποντας την βελτίωση που έχει φέρει στην «ποιότητα ζωής» η επιστήμη τείνουν να την σέβονται και να την λαμβάνουν σοβαρά υπόψη. Από την άλλη πλευρά όμως η επιστημονική εξέλιξη έχει δημιουργήσει και πολλά προβλήματα στο είδος μας. Ρύπανση του περιβάλλοντος, πολεμικές εφαρμογές υψηλής καταστρεπτικότητας, αλλοτρίωση του ανθρώπου και της συμπεριφοράς του, παρενέργειες που συνήθως είναι χειρότερες από τα οφέλη κ.α. . Στις μέρες μας το βασικότερο πρόβλημα είναι η χρηματοδότηση της επιστημονικής έρευνας διότι επηρεάζεται από τα συμφέροντα του χρηματοδότη και την πιθανή φιλαργυρία του επιστήμονα. Αυτό είναι κάτι που ξεχνάνε οι περισσότεροι. Οι επιστήμονες είναι και αυτοί άνθρωποι με αδυναμίες και ηθικά ελαττώματα. Μπορεί ο δείκτης ευφυΐας τους να είναι υψηλότερος από του μέσου ανθρώπου όμως ο δείκτης καλοσύνης τους να είναι χαμηλότερος από κροκόδειλου. Στις συζητήσεις που γίνονται σήμερα για το φλέγον θέμα της επικαιρότητας συμβαίνει πολλοί να παρουσιάζουν την τάδε επιστημονική δημοσίευση του δείνα επιστήμονα για να στηρίξουν τα λεγόμενά τους. Με τη σειρά του ο απέναντι στη κουβέντα θα παρουσιάσει μια άλλη δημοσίευση κάποιου άλλου επιστήμονα για να στηρίξει τη δική του θέση και πάει λέγοντας.
Γ) Οι προσωπικές εμπειρίες και μαρτυρίες είναι καλοδεχούμενες σε μια συζήτηση αλλά πάντα εμπεριέχουν το στοιχείο της υποκειμενικότητας. Εξαίρεση αποτελεί η αντικειμενική μαρτυρία ενός ανεξάρτητου παρατηρητή πάνω σε ένα γεγονός που δεν τον αφορά άμεσα ή έμμεσα. Έτσι ο γράφων αυτού του κειμένου είχε δει σε τηλεοπτικό κανάλι το 1998 τον Μπιλ Κλίντον να απονέμει παράσημο και σύνταξη σε ηλικιωμένο ανάπηρο αφροαμερικάνο στη διάρκεια επίσημης τελετής συγνώμης στο Λευκό Οίκο. Ο συγκεκριμένος άνθρωπος ήτανε ο τελευταίος επιζών ενός πειράματος που είχε γίνει το 1937 στην Λουιζιάνα. Κάποια υπηρεσία της τότε κυβέρνησης είχε μολύνει σκόπιμα την παροχή νερού στο χωριό που ζούσαν οι φτωχοί αφροαμερικάνοι με μικρόβια σύφιλης, τύφου, χολέρας και πανώλης. Σκοπός ήταν να δοκιμαστούν πάνω τους καινούρια αντιβιοτικά με βάση την πενικιλίνη η οποία είχε πρόσφατα ανακαλυφθεί. Ο καθένας που έχει ασχοληθεί έστω και λίγο με την ιστορία του 20ου αιώνα ξέρει πως αυτά είναι πράγματα που έχουν συμβεί και από ότι φαίνεται θα συνεχίσουν να «συμβαίνουν»… Το συγκεκριμένο περιστατικό μπορείτε να το διασταυρώσετε βάζοντας στο ψαχτήρι της Google “Clinton apologizes for experiments on African Americans”.
Δ) Αν θέλει κάποιος να δει το παρελθόν για ενδείξεις μπορεί να ανατρέξει στην περίπτωση του Γιόζεφ Μένγκελε. Ιατρός και αξιωματικός των SS που σταδιοδρόμησε στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Τα πειράματα του σε ανθρώπους έμειναν στην ιστορία ως πράξεις μνημειώδους απανθρωπιάς. Μπορεί ακόμα να μελετήσει την λεγόμενη Ιαπωνική «Δίκη της Νυρεμβέργης». Στην δίκη αυτή που έγινε μετά την ήττα της Ιαπωνίας στον Β’Π.Π. ακούστηκε για πρώτη φορά δημοσίως το όνομα της Μονάδας 731. Ήτανε στρατόπεδο στο Χαρμπίν της Μαντζουρίας (βορειανατολική Κίνα) που ήτανε υπό Ιαπωνική κατοχή από το 1931. Στο στρατόπεδο αυτό διεξάγονταν πάσης φύσεως πειράματα και προγράμματα βιολογικού και χημικού πολέμου σε κρατούμενους και αιχμάλωτους πολέμου στην πλειοψηφία τους Κινέζοι. Το αξιοσημείωτο της υπόθεσης είναι πως κανένας από τους υπεύθυνους του στρατοπέδου αυτού δεν καταδικάστηκε σε θάνατο σε αντίθεση με κάποιους (λίγους είναι η αλήθεια) Γερμανούς «συναδέλφους» τους που απαγχονίστηκαν. Σχεδόν όλοι φυλακίστηκαν για μικρό χρονικό διάστημα και μετά στάλθηκαν στις Ηνωμένες Πολιτείες όπου συνέχισαν να «εργάζονται» πάνω στο «αντικείμενο» τους αυτή τη φορά υπό αμερικάνικη διοίκηση. Το ίδιο συνέβη και με τον Βέρνερ φον Μπράουν που ήταν ο διευθυντής του πυραυλικού προγράμματος των Ναζί. Παραδόθηκε στους Αμερικάνους και μεταφέρθηκε στις ΗΠΑ μαζί με όλη του την ομάδα επιστημόνων. Δύο δεκαετίες αργότερα ήταν αυτός που έστειλε τους Αμερικάνους στο φεγγάρι. Το παρελθόν του ως αξιωματικός των SS στα στρατόπεδα Νόρντχάουζεν και Ντόρα-Μίτελμπαου όπου εξοντώθηκαν χιλιάδες άνθρωποι ξεχάστηκε. Πιο πρόσφατη περίπτωση ήταν και αυτή του Κανατζχάν Αλιμπέκοφ. Γενικός διευθυντής των προγραμμάτων βιολογικού-χημικού πολέμου της ΕΣΣΔ που το 1992 λίγο μετά την πτώση του «κομμουνιστικού» καθεστώτος αυτομόλησε στις ΗΠΑ. Εκεί άλλαξε το όνομα του σε Κεν Αλιμπέκ και συνέχισε να κάνει την ίδια δουλειά για τα νέα του αφεντικά.
Ε) Ορατό αποτέλεσμα συγκεκριμένης πρακτικής θεωρείται κάτι που έχει ήδη εφαρμοστεί και μπορεί να γίνει αποδεκτό ως αδιαμφισβήτητο γεγονός από όλες τις πλευρές που συμμετέχουν σε μια συζήτηση. Μια τέτοια περίπτωση είναι η συγκέντρωση πληροφοριών σε μεγάλη κλίμακα, τα big data όπως λέγονται σήμερα. Δεν είναι ούτε καν κοινό μυστικό πια, το ξέρουνε και οι πέτρες πως μας φακελώνουν ασταμάτητα όχι μόνο για τις παράνομες δραστηριότητες μας ή τις πολιτικές μας αντιλήψεις αλλά και για απλά καθημερινά πράγματα. Μια πρακτική που χρησιμοποίησε τις μελέτες των Παυλώφ – Ουότσον και του Σκίνερ αργότερα για να επηρεάσει με χρήση μηχανιστικών μεθόδων και αλγορίθμων την ανθρώπινη συμπεριφορά. Σκοπός αυτής της πρακτικής ήταν και είναι ο έλεγχος και το κέρδος. Χαρακτηριστικό του πόσο σημαντικό θεωρεί η εξουσία τον έλεγχο της ανθρώπινης συμπεριφοράς είναι το εξής γεγονός. Ο Παυλώφ αν και καθιερώθηκε επιστημονικά επί Τσάρου την εποχή πριν την επανάσταση των Μπολσεβίκων, όταν αυτοί κατέλαβαν την εξουσία και εξόντωσαν στελέχη του παλιού καθεστώτος αυτόν δεν τον ενόχλησαν καθόλου. Μάλιστα ήταν από τους λίγους που μπορούσε να στέλνει επιστολές διαμαρτυρίας στον Ιωσήφ Στάλιν και παρόλα αυτά όχι μόνο δεν τον πείραζε κανείς αλλά είχε διώξει με τις κλωτσιές υψηλόβαθμους μπολσεβίκους που θέλανε να ελέγξουν το εργαστήριο μελετών του. Τα καθεστώτα αλλάζουνε όμως η επιθυμία τους για ολικό έλεγχο της ανθρώπινης συμπεριφοράς παραμένει ίδια !
ΣΤ) Η περίπτωση του Έντουαρντ Σνόουντεν δεν ήταν η μόνη ούτε και η πρώτη. Άνθρωποι που υπηρέτησαν το σύστημα από «μέσα» σε καίριες θέσεις των μηχανισμών καταστολής και επιτήρησης έχουν βγει και στο παρελθόν να μιλήσουν για αυτά που είδανε και ακούσανε. Πρώην αστυνομικοί με τύψεις, δυσαρεστημένοι αξιωματούχοι του FBI και της CIA, δικαστές και πολιτικοί σε κρίση ειλικρίνειας, λιποτάκτες από τον πρώην ανατολικό μπλοκ που ανταλλάξανε τα μυστικά τους για μια νέα ζωή με καινούρια ταυτότητα , ακαδημαϊκοί και άλλοι «συστημικοί» που αφού τα αρπάξανε χοντρά (μέσω υψηλών μισθών) μετά προσπάθησαν να προειδοποιήσουν τον κόσμο για τα αίσχη που αντιλήφθηκαν στην διάρκεια της θητείας τους. Εδώ όμως υπάρχει το εξής ζήτημα. Ποτέ δεν ξέρεις αν πρόκειται για ελεγχόμενη διαρροή, αν ο «σφυρίχτρας» (ελληνική απόδοση του whistle blower) ή το «βαθύ λαρύγγι» (από το σκάνδαλο του Watergate) είναι ακόμη σε διατεταγμένη υπηρεσία. Πιθανόν να πρόκειται και για εσωτερικό ξεκαθάρισμα ανάμεσα σε αντιπάλους εντός του συστήματος που ανταγωνίζονται στην προσπάθειά τους να αναρριχηθούν στην ιεραρχία. Αυτό βέβαια δεν μειώνει απαραίτητα την αξία της μαρτυρίας του αλλά δεν την καθιστά και «επαναστατική». Κατά την ταπεινή μας γνώμη αυτό είναι και το βασικότερο πρόβλημα στον κόσμο που ζούμε. Το switch faces, οι συνάνθρωποί μας που αλλάζουν πρόσωπα και προσωπικότητα, που έχουν εύκολο το ψέμα και δεν τους πιάνει ο ανιχνευτής αλήθειας (lie detector) γιατί είναι τέρατα ψυχραιμίας και μπορούν να ξεγελάσουν το μηχάνημα. Λύκοι ανάμεσα σε πρόβατα.
Θα συνεχίσουμε σε επόμενη ανάρτηση για το «αυτονόητο» της υγείας και την «αξία» της ανθρώπινης ζωής.
